13 kwietnia 1943 roku do publicznej wiadomości trafiła informacja o ujawnieniu w Katyniu masowych grobów, w których spoczywały szczątki prawie 22 tys. obywateli II Rzeczypospolitej zamordowanych przez sowieckie NKWD. Wczoraj w Katowicach miały miejsce uroczyste obchody 80. rocznicy ujawnienia Zbrodni Katyńskiej. Śląski garnizon reprezentował Zastępca Komendanta Wojewódzkiego Policji w Katowicach insp. Artur Bednarek.
Uroczystość z okazji 80. rocznicy ujawnienia Zbrodni Katyńskiej zorganizował Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach we współpracy z Parafią Garnizonową pw. św. Kazimierza Królewicza w Katowicach. Oprawę honorową wydarzenia zapewniła Komenda Wojewódzka Policji w Katowicach oraz 34 Dywizjon Rakietowy Obrony Powietrznej.
Obchody rozpoczęły się mszą świętą w kościele pw. św. Kazimierza Królewicza w Katowicach, której przewodził ks. proboszcz ppłk Grzegorz Bechta. Po jej zakończeniu uczestnicy przeszli pod Pomnik Ofiar Katynia znajdujący się na pobliskim Placu Andrzeja, gdzie uczcili pomordowanych apelem pamięci, salwą honorową oraz złożeniem kwiatów. Wśród uczestników uroczystości znaleźli się: Wojewoda Śląski Jarosław Wieczorek, w imieniu Marszałka Województwa Śląskiego - Sekretarz Województwa Śląskiego Dariusz Ptaś, w imieniu Dyrektora Oddziału IPN w Katowicach - Naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach Jan Kwaśniewicz, Dowódca 34 Dywizjonu Rakietowego Obrony Powietrznej ppłk Andrzej Gdula, w imieniu Prezydenta Katowic - Dyrektor Biura Historii Katowic dr Jacek Siebiel, członkowie rodzin osób zamordowanych w Katyniu oraz przedstawiciele służb mundurowych, prokuratury, władz samorządowych, instytucji kulturalnych, oświatowych, kombatanckich i społecznych. Śląski garnizon reprezentował Zastępca Komendanta Wojewódzkiego Policji w Katowicach insp. Artur Bednarek.
Katyń 1940
13 kwietnia 2023 roku przypada 80. rocznica ujawnienia przez Niemców informacji o znalezieniu w Katyniu koło Smoleńska masowych grobów oficerów Wojska Polskiego, więzionych po 17 września 1939 roku w ówczesnej Rosji. Zostali oni zamordowani przez funkcjonariuszy NKWD na mocy tajnej uchwały Biura Politycznego Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego z 5 marca 1940 roku. Egzekucje objęły wiosną 1940 roku co najmniej 22 tysiące obywateli polskich, między innymi żołnierzy i oficerów Wojska Polskiego, Korpusu Ochrony Pogranicza, Policji Państwowej, Policji Województwa Śląskiego i innych służb mundurowych i cywilnych.
Ujawnienie Zbrodni Katyńskiej
13 kwietnia 1943 roku berlińskie radio podało informację o odkryciu w katyńskim kompleksie leśnym masowych grobów polskich oficerów, zamordowanych przez funkcjonariuszy NKWD. 17 kwietnia 1943 roku Rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie zwrócił się z prośbą do Międzynarodowego Czerwonego Krzyża o zbadanie tej sprawy. Jednocześnie z taką samą prośbą do PCK zwrócili się Niemcy. Rząd polski od dłuższego czasu poszukiwał zaginionych w ZSRR jeńców polskich – w szczególności oficerów Wojska Polskiego, których planowano pozyskać do tworzącej się od sierpnia 1941 roku tzw. Armii Andersa. Domagał się wyjaśnień od Sowietów, gdzie przebywają i dlaczego nie są zwalniani. Odpowiedzi nie uzyskano. Reakcją ówczesnych władz sowieckich na ujawnienie zbrodni w Katyniu było zerwanie stosunków dyplomatycznych z Polską w nocy z 25 na 26 kwietnia 1943 roku. Sowieci oskarżali przy tym rząd polski o współpracę z III Rzeszą Niemiecką.
Alianci zachowali w sprawie katyńskiej milczenie, w imię dalszej wspólnej walki ze Związkiem Radzieckim przeciwko III Rzeszy Niemieckiej i jej sojusznikom. Prawda o zbrodni była bardzo długo ukrywana i publicznie zakłamywana. Dopiero w 1990 roku Prezydent ZSRR Michaił Gorbaczow przyznał, że mordu w Katyniu dokonali Rosjanie w 1940 roku i było to jedną ze zbrodni stalinizmu. Z kolei w 1992 roku Prezydent Rosji Borys Jelcyn zadecydował o udostępnieniu stronie polskiej dokumentów na temat Zbrodni Katyńskiej.
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej przyjął 14 listopada 2007 roku poprzez aklamację uchwałę, która głosi: „W hołdzie Ofiarom Zbrodni Katyńskiej oraz dla uczczenia pamięci wszystkich wymordowanych przez NKWD na mocy decyzji naczelnych władz Związku Sowieckiego z 5 marca 1940 roku, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanawia dzień 13 kwietnia Dniem Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej.”
(źródło informacji historycznych: Oddział IPN w Katowicach)
